Tavla iki kişiyle oynanabilen tarihin çok eski zamanlarından beri farklı versiyonlara sahip olan bir oyundur. Tavla kelimesi köken olarak bakıldığında İtalyanca kökenli bir isimdir ve “tahta” anlamına gelmektedir. İki kişilik tavla oyununda, oyuncuların pullarını üzerinden geçirebileceği 24 adet hane bulunmaktadır. İki kişilik tavlada, ayrıcı oyuncuların 15 pulu (toplamda 30) ve bu pulları hareket ettirmek için kullanacağı bir çift zar vardır. Tavla oyununda şans ve zekâ etkenleri sürekli birbirleriyle etkileşim halinde ve bireyin deneyimine göre şekillenmektedir.
Her oyunda olduğu gibi tavla oyununda da bir amaç ve oyunu kazanmak için yapılması gereken bazı etkenler mevcuttur. Basit olarak iki kişiyle oynanan bu oyunda amaç, belli bir dizilime sahip olan pulları tahtada bulunan hanelerden geçirerek diğer tarafta toplamaktır. İki kişilik tavla oyununda kastedilen diğer taraf durumu, oyuna başlarken belirlenen karşılıklı tavla sahasıdır. Tavla dizimi bakımından kaleniz, rakip oyuncunun 2 pulla oyuna başladığı tahta bölümüdür.
İki kişilik tavlada, oyuncuların amacı bütün pullarını kendi kalelerine dizmek (genellikle önündeki hanenin en sağı) ve sonra o pulları toplamaktır. İki kişilik tavla oyununda, bu pulların ilerlemesi oyuncuların attıkları zar ve üzerinde gelen rakam kadardır. Oyuncu, zarı attıktan sonra gelen iki rakamı ya iki farklı pulla ayrı ayrı oynar ya da gelen zarın toplamını tek bir pulla oynamak zorundadır. Örnek olarak 4-6 gelen bir zar çiftinde oyunca farklı bir pulu 6 veya 4, diğer pulu ise kalan zar değerince oynamak zorundadır ya da oyuncu bu zarların toplamını (10) bir pulla oynayabilir. İki kişilik tavlada bu pullar sadece oyuncunun sahip olduğu kaleye doğru hareket etmektedir, geri oynayamazlar. Tavla dizilimi yapıldıktan sonra iki oyuncu birer zar atarak oyuna kimin başlayacağını seçer. Tavlaya büyük gelen zarı atan oyuncu oyuna başlar ve tavlanın ilk eli başlamış olur.
İki kişilik tavlada oyun başladıktan sonra tek odaklanmanız gereken pullarınızı kalenizin bulunduğu hanelere götürmektir. Ancak oyunun komplike bir hal aldığı ve şans faktöründen çıktığı nokta bu ilerletme işlemidir. İki kişilik tavlada aynı renk pullar beraberken güçlüdür, yani hamle karşıya geçtikten sonra tek başına bir hanede olan pulunuz varsa rakip, attığı zar veya zarın toplamı sizin pulunuzun üzerinde kalıyorsa onu kırıp sizi tekrardan kendi kalesinden başlatabilir. Bu sizi oyundan geri düşürmek içindir. O kendi hanesine ilerken pulunuzu başa göndererek (kıran kişinin kalesine) sizden önce pullarını kendi kalesinde toplamaya çalışır.
İki kişilik tavla oyununda en çok duyduğunuz kavramlardan birisi “kapı almaktır”. Bu terim farklı hanelerde olan iki pulun atılan zarla boş olan bir hanede üst üste gelme kombinasyonudur. Böylelikle yeni bir haneyi elinizde tutarak rakibin yolunu kesebilir, açık verme ihtimallerini artırabilirsiniz. İki kişilik tavlada ele geçirdiğiniz hane bir “kapı” görevi görmektedir ve o haneyi kapatarak rakibin üzerinde durmasını engellemekte ve sizin kendi kalenize doğru ilerlemenizi kolaylaştırmaktadır. Unutulmamalıdır ki iki kişilik tavla bir zekâ-şans oyunudur, bu zekâ ve strateji donanımı; kapı alarak, zarı doğru kullanarak ve pullarınızı hanelerde tek başına bırakmayarak yani oyun terimi olarak “açık vermeyerek” kalenizde toplamanızdır.
İki kişilik tavlada çift olarak gelen zarlar (1-1, 2-2, 3-3 vb.) şans faktörü olarak daha düşük olduğundan size iki ek hamle daha yapma imkânı sunar. Tavla oynarken bu geriye düşen oyuncuların toparlanması ve tekrardan oyuna ortak olması için büyük bir şans teşkil eder. Örneğin 3-2 attığınızda bir pulu 3 hane diğer pulu 2 hane ileri ittirebilirsiniz veya bir pulu önce 3 hane sonra aynı pulu tekrar 2 hane ileri götürerek toplamda 5 hane ilerleyebilirsiniz. Her durumda da zarı 2 kere oynamış olursunuz. Ancak iki kişilik tavlada 6-6 attığınız taktirde tavla tahtasında 4 kere 6 hanelik bir pul hamlesi oynayabilirsiniz. Bu her çift için geçerlidir ve çift gelen sayıyı 4 kere oynamanızı sağlar.
İki kişilik tavlada en önemli olan hususlardan birisi tahtaya olan hakimiyettir. Pulları 2-3 hanede üst üste yığmak yerine birden çok hanede 2şerli veya 3erli tutmak rakibimizin hareket alanını kısıtlayacak ve onu açık vermeye yöneltecektir. Açık vermediğimiz her pozisyonda rakibimizin kalesine ulaşması güçleşecektir. İki kişilik tavlada rakip, hiçbir şekilde kapımızın yani en az 2 pulun üst üste olduğu hanede duramamaktadır, bu onun mevcut pulu oynayamamasına yani pulunu hareket ettirememesine yol açmaktadır.
İki kişilik tavla oyununda, açık bir pulun vurulması halinde o pulu vuran kişinin kalesinde oyuna tekrardan başlayacağını söylemiştik. Bu vurulma işleminden hemen sonra vurulan pul “köprüye” çıkar. Bu köprü tavla tahtasını ortadan ikiye ayıran yüksek kısımdır. İki kişilik tavla oyununda kırık pul hiçbir hanede durmaz ve karşısı zar hamlesini bitirdikten sonra düşman kalesine girmeye çalışır. Bu şekilde bedava tavla oyna seçeneğinden de yararlanabilirsiniz. Bu girme işlemi de yine zar sayesinde yapılır. Eğer zar atıldığında 1-2-3-4-5-6 olarak sıralanan hanelerde düşmanın kapısı varsa pulunuz oraya giremez ve “gele” atmış olursunuz.
İki kişilik tavlada, düşman kalesine girmeye çalışan pullar atılan zardaki sayı birimine göre yerleşir. Bu sayılar kendi kalenizin uç kısmındaki boşluktan itibaren 1,2,3…6 olarak sıralanır. İki kişilik tavlada kırığınız varsa rakibinizin kapısının olmadığı bir haneye girebilirsiniz.
Birden fazla kırığınız olması durumunda o kırıkları oyuna sokana kadar diğer hiçbir pulunuzu hareket ettiremezsiniz. Bu basit tavla oyun anlayışı idrak edildikten sonra yapılması gereken tek şey pratiktir. Sık sık tavla oynayarak, pulların arasındaki fark ile zarda gelen rakamların arasındaki farkları kavrayıp kapı alma becerinizi geliştirerek iyi bir oyuncu olma yolunda emin adımlar atabilirsiniz.
İki kişilik tavla oyununda pullarınızı size ait olan kalede topladıktan sonra amaç oyunu kazanmak yani pullarınızı tahta dışına toplamaktır. Tavlada bunu ilk yapan oyuncu oyunu kazanır ve hanesine skoru yazdırır. Toplama işlemini gerçekleştirebilmek için zar atılır ve gelen rakamlarda bulunan hanelerden pullar toplanır. Örneğin, tavla tahtasında bütün pulları kendi kalenize topladıktan sonra 5-3 attınız, 3. ve 5. haneden birer adet pul alarak sıranızı bitirirsiniz. 6-3 attınız ve 6.hanenizde herhangi bir pulun olmadığını fark ettiniz, böyle bir durumda 6 ya en yakın haneden bir pul alırsınız bu 5.eğer yoksa 4.haneden olmalıdır. Burada önemli olan 6 ya en yakın hangi hanedeyse ondan almaktır. 1-6 arasında kalenizde numaralanmış hanelerde bulunan pulları toplarken rakip tarafından kırılıp oyuna tekrar karşı kaleden başlayabilirsiniz. İki kişilik tavla oyununda bütün pulları kendi kalenizde toplasanız dahi bu tehlike bitti anlamına gelmemektedir.
Taşlar geriye oynamadığından sizin taşlarınızın önünde veya kırık olarak köprüde bir pul yoksa gönül rahatlığıyla oyuna devam edebilirsiniz. İki kişilik tavlada toplama işleminde oyunun genelinde olduğu gibi şans faktörü etkili olmaktadır. Tavla oyununda attığınız zarda gelen sayılar numaralandırılmış hanelere denk geliyorsa pul alırsınız ancak bazı durumlarda oynamanız gereken bir zar varsa ve o hanede pul yoksa o zarı kendi kaleniz içinde oynamanız gerekmektedir. Örneğin 4-3 attınız, 4.ve 3.hanelerde pulunuz yok. Eğer 6.veya 5.hanede pulunuz varsa toplamak veya 2.haneden pul almak yerine 5.veya 6.hanedeki pulunuzu oynamak zorunda kalırsınız. Bu bir nevi şansızlık durumudur ve sizi geriye düşürebilir. Dediğimiz gibi amaç rakipten önce pulları toplamak…
İki kişilik tavlada zarın üzerindeki sayının hanede olmaması durumunda hareket ettirebileceğiniz bir pul varsa o zar değeri kadar hareket ettirmek zorundasınız. O rakam değeri kadar hareket ettirilecek bir pul yoksa en yakın haneden toplamaya başlarsınız. Bu esnada çift atarsanız, oyunda da olduğu gibi 2 ek hamle yerine 2 ek taş toplarsanız. Çift zarlarda da normal toplamayla aynı çalışır. Sadece bu sizi rakibinizin önüne geçirecek, gerideyseniz oyuna ortak edecek güzel bir şans faktörüdür. İki kişilik tavla oyununda el kazanmanın skor bedeli birdir. Tavla indir ve oynamaya başla. Ancak siz 15 pulunuzu da topladığınızda rakibiniz bir pul bile toplayamamışsa “Mars” olur ve hanenize bir yerine iki puan yazılır. Bu da sizin maçı kazanmanız ve oyunu genel skor olarak erken bitirmeniz için oldukça iyi bir durumdur.